Dayanıklı Fikirler Blogu Yazılar

Paragnays Nedir? Siyaset Bilimsel Bir Okuma Bir siyaset bilimci için her kavram, yalnızca teknik anlamıyla değil; güç ilişkileri, toplumsal düzen, ideolojiler ve vatandaşlık pratikleri üzerinden de okunmalıdır. Paragnays sorusu da bu bağlamda ilginçtir. Jeolojide metamorfik kayaçlardan biri olan paragnays, aslında doğrudan siyasetin konusu değildir. Ancak siyaset bilimi, nesnelerin ve kavramların ötesine geçerek, onların toplumsal yapılarla kurduğu metaforik bağları sorgular. Peki, paragnays bize siyasal düzenin hangi dinamiklerini anlatır? Paragnays’ın Yapısal Dönüşümü ve İktidar İlişkileri Paragnays, yüksek basınç ve sıcaklık altında tortul kayaçların dönüşmesiyle ortaya çıkar. Bu dönüşüm süreci, siyaset biliminin en temel sorularından biri olan iktidar olgusunu hatırlatır. Tıpkı toplumların baskılar…

Optisyenlik Sadece TYT mi? Eğitim Sisteminin Dönüşümünde Bir Sağlık Bilimi Alanı Türkiye’de yükseköğretim sistemi, yıllar içinde sürekli değişen sınav formatları, alan ayrımları ve meslek tanımlarıyla şekillenmiştir. Bu değişimlerin içinde, sağlık hizmetlerinin önemli bir parçası olan optisyenlik de yerini aramaya devam ediyor. Son yıllarda öğrenciler arasında sıkça sorulan “Optisyenlik sadece TYT mi?” sorusu, aslında bu dönüşümün bir yansımasıdır. Çünkü bu soru, yalnızca bir sınav türünü değil; aynı zamanda sağlık eğitiminin niteliğini, akademik yönelimleri ve mesleğin geleceğini de sorgular. Tarihsel Arka Plan: Optisyenliğin Eğitimdeki Kökleri Optisyenlik, Türkiye’de sağlık alanındaki ara meslek gruplarından biri olarak 1990’lı yıllarda üniversite düzeyinde sistematik eğitim almaya başlamıştır.…

Huzursuz Bağırsak Sendromu Ne Demek? Tarihten Günümüze Bedenin Sessiz Çığlığı Bir tarihçi olarak, geçmişin izlerini yalnızca savaşlarda, imparatorluklarda ya da ideolojilerde değil; insan bedeninde de görürüm. Çünkü beden, tarihin sessiz tanığıdır. Zamanın ruhu değiştikçe, hastalıkların dili de değişir. Huzursuz bağırsak sendromu (IBS) dediğimiz olgu da tam olarak bu dönüşümün bir ürünüdür — modern dünyanın hızına, stresine ve belirsizliğine bedenin verdiği tarihsel bir cevaptır. “Huzursuz bağırsak” sadece bir tıbbi terim değil, çağın ruhunu anlatan bir semboldür. Tarihsel Arka Plan: “Mide Dertleri”nden “Modern Sendrom”lara Antik Yunan’da Hipokrat, “tüm hastalıklar bağırsaktan başlar” demişti. O dönemde sindirim sistemi, insanın iç dengesinin aynası olarak görülüyordu.…

Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü: Gözlemle Başlayan Farkındalık Bir öğretmen için öğrenme, sadece bilgi aktarımı değil, bir dönüşüm sürecidir. Her öğrencinin dünyayı anlama biçimi, gözlem yoluyla şekillenir; çünkü insan, önce görür, sonra düşünür, ardından öğrenir. “Gözlem yoluyla öğrenme” tam da bu zincirin merkezinde yer alır. Eğitimdeki en doğal ve güçlü yöntemlerden biridir; çünkü gözlem, bilginin yalnızca akla değil, duygulara da dokunmasını sağlar. Gözlem Yoluyla Öğrenme Ne Demek? Gözlem yoluyla öğrenme, bireyin çevresini izleyerek, davranışları, olayları ve sonuçları değerlendirerek bilgi edinmesi sürecidir. Bu öğrenme biçiminde doğrudan öğretimden çok, deneyim ve farkındalık ön plandadır. Öğrenci, bir modeli izleyerek, bir davranışın sonucunu gözlemleyerek ya da…

Champ Ne Demek Argo? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Bağlamında Bir Kavramın Derin Anlamı Bazı kelimeler vardır ki, kökeni basit gibi görünür ama kullanıldıkları bağlam onları çok daha güçlü, hatta tartışmalı hâle getirir. “Champ” de onlardan biri. İngilizcede “şampiyon” anlamına gelen bu kelime, argoda farklı tonlar ve anlamlar kazanarak sosyal ilişkilerin, toplumsal cinsiyet rollerinin ve hatta güç dinamiklerinin yansıması hâline gelmiştir. Gelin, bu çok katmanlı kelimeyi birlikte ele alalım. Farklı bakış açılarını dinleyerek, “champ” sözcüğünün modern dünyada ne ifade ettiğini yeniden düşünelim. “Champ” Kelimesinin Argo Anlamı Nedir? “Champ”, İngilizcede “champion” (şampiyon) kelimesinin kısaltması olarak başta bir övgü anlamı taşır.…

Farsça Ayna Ne Demek? Gücün, Kimliğin ve Yansımaların Siyaseti Üzerine Bir siyaset bilimci olarak, gücün nasıl yansıdığına, kimliğin nasıl inşa edildiğine ve toplumun kendine nasıl baktığına dair sorular her zaman ilgimi çekmiştir. Devletler, bireyler ve kurumlar; hepsi birer ayna taşır. Bu aynalar, kimi zaman hakikati, kimi zamansa bir yanılsamayı yansıtır. Farsça’da ayna kelimesi “آینه” (âyine) olarak geçer. Anlamı yalnızca bir nesne değil, bir düşünce metaforudur: kendini görmenin, tanımanın ve eleştirmenin sembolü. Farsça’nın etkilediği Türkçe, Arapça ve Hint kültürlerinde bu kelime, hep bir öz farkındalık simgesi olmuştur. Ama siyaset bilimi açısından “ayna” sadece bireysel değil, toplumsal bir araçtır. Peki, toplum kendine…

Hafif Kemerli Burun Hangi Irk? Kültür, Tarih ve Güzellik Algısının Derinliklerine Yolculuk Bazı detaylar vardır ki, bir yüzü unutulmaz kılar. Kemerli bir burun da onlardan biridir. Kimileri için soyluluk ve asaletin sembolü, kimileri içinse kültürel kimliğin en güçlü izidir. Gel, bu kez bir yüz hatasının ötesine geçip, hafif kemerli burnun dünya üzerindeki yolculuğuna birlikte bakalım. Güzelliğe Dair Evrensel Bir İz: Kemerli Burun İnsanoğlu binlerce yıldır yüz hatlarını, karakterle, kimlikle ve hatta kaderle ilişkilendirmiştir. Kemerli burun da bu anlamda sıradan bir anatomik detay değildir. Tarih boyunca liderlerin, filozofların ve sanatçıların yüzlerinde beliren bu burun şekli; kararlılık, otorite ve asaleti temsil eden…

Gıyabi Namazı Ne Demektir? Psikolojik Bir Mercekten İnceleme İnsanlar, davranışlarını anlamaya çalışırken, genellikle bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde çevrelerinden, inançlarından ve içsel dünyalarından etkilenirler. Psikolog olarak, insan davranışlarını çözümlemek ve anlamlandırmak için sürekli olarak bu içsel ve dışsal faktörleri göz önünde bulundururuz. Peki, bir insanın dini bir ritüeli yerine getirmesi nasıl bir psikolojik deneyimdir? Gıyabi namazı, bir kişinin başka birinin yerine kıldığı namaz anlamına gelir ve bu oldukça derin psikolojik ve duygusal anlamlar taşıyabilir. Bu yazıda, gıyabi namazını psikolojik bir mercekten, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji boyutlarıyla ele alacağız. Gıyabi Namazı: Kavramsal Bir Tanım Gıyabi namazı, kelime olarak “gıyaben” yani…

Gripken Hapşırmak İyi mi? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Bir Bakış Bazı sorular vardır, hem sağlıkla hem de insanlıkla ilgilidir. “Gripken hapşırmak iyi mi?” tam da bu türden bir soru. Kimimiz için hapşırmak hastalığın en rahatsız edici yönü, kimimiz içinse vücudun arınma sinyali. Ben bu konulara farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, hem bilimsel hem de kültürel yönleriyle hapşırmanın aslında bize ne anlattığını keşfetmek istiyorum. Hadi gelin, bu refleksi birlikte çözelim. Hapşırmak: Vücudun Savunma Refleksi mi, Yorgunluk Habercisi mi? Grip olduğumuzda vücudumuz tam anlamıyla bir savunma moduna girer. Burun tıkanır, boğaz yanar, baş ağrısı artar… ve hapşırma kaçınılmaz hale gelir. Tıbben…

Gorbaçov Kaç Yıl İktidarda Kaldı? Gorbaçov’un İktidara Gelişi ve Süresi Mikhail Gorbaçov, Sovyetler Birliği’nin son lideri olarak tarihe geçmiştir. 11 Mart 1985 tarihinde, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesinin sekizinci genel sekreteri olarak göreve başlamıştır. Bu görevini, Sovyetler Birliği’nin 1991 yılında dağılmasına kadar sürdürmüştür. Bu da Gorbaçov’un yaklaşık 6 yıl 9 ay süresince iktidarda kaldığı anlamına gelmektedir. Gorbaçov’un Reform Politikaları: Perestroyka ve Glasnost Gorbaçov’un iktidara gelmesiyle birlikte başlattığı reformlar, Sovyetler Birliği’nin yapısını köklü şekilde değiştirmiştir. Perestroyka (yeniden yapılanma) ve Glasnost (açıklık) politikaları, ekonomik ve politik alanda önemli değişikliklere yol açmıştır. Perestroyka, ekonomik sistemin daha verimli hale getirilmesi amacıyla merkezi planlamadan…